Is in woekerpolis in bloedsûgersakkoart?

In jier ferlyn wisten jo net wat in project X-feest wie en fan sosjale media (‘social media’) hiene jo amper heard. Nije wurden dus, dy't ynienen opgong meitsje yn in taal, dy't soms nei ferrin fan tiid ek yn it wurdboek komme, mar ek samar wer ferdwine kinne, omdat se by in bepaalde tiid hearre. Fiif jier ferlyn wisten jo en ik ek amper wat in woekerpolis wie. Sa’n woekerpolis is in ‘poalis fan in spar- of belizzingsfersekering dêr't in grut part fan de preemje by brûkt wurdt om kosten te beteljen en dy't dêrom in leech of negatyf rendemint hat’. It wurd is yndertiid betocht troch de redaksje fan it televyzjeprogramma Tros Radar. Yn dat programma kamen se wakker op foar de minsken dy't sa'n poalis ôfsletten hienen en it skip yngien wienen.

No is woekerpolis in Nederlânsk wurd en dêrom kaam it foar yn in wedstriid dy't ein ferline jier útskreaun waard troch de Ried fan de Fryske Beweging. Dy wedstriid bestie derút dat foar woekerpolis, tuigdorp, papadag en noch in rychje oare wurden Fryske oersettings betocht wurde moasten. Goed 60 minsken stjoerden wurden op en de sjuery fûn bringbrommer foar ‘bezorgbromfiets’ de gaadlikste fynst. Oare moaie wurden wiene skjinpraatkultuer (‘sorrycultuur’), heitydei (‘papadag’) en pronkprotter (‘aandachtsjunk’). Foar woekerpolis waarden gâns oersettings betocht: belizzingsfersekering, besoademiterfersekering, bloedsûchpoalis, bloedsûgersakkoart, bloedsûgerspoalis, ferliespoalis, fuortsmeltfersekering, jildpineferdûbeler, klau-ynpoalis, kostefretter, plôkpoalis, poepebelizzing poepefersekering, pongluzersfersekering, pongluzerspoalis rûpelpoalis, skobberspoalis, sneujildpoalis, túchweardepapier, útklaaipapier, útklaaipoalis, útstrûppoalis, útsûchpoalis, waaks-en-dijpoalis, woekerpoalis, wrot-en-wraamoerienkomst, wyldgroeipoalis.

It binne prachtige fynsten, mar net altyd brûkber. Polis yn woekerpolis betsjut ‘kontrakt tusken in fersekeringsmaatskippij en in fersekere persoan’. Dy betsjutting is net werom te finen yn bygelyks akkoart fan bloedsûgersakkoart, yn ferdûbeler dat yn jildpineferdûbeler stiet, en net yn weardepapier út túchweardepapier. It wurd woeker betsjut ‘te hege, ûnwettige, ûnridlike winst of rinte’, en dat moat ek werom te finen wêze yn de oersetting fan woekerpolis. Yn ferlies fan ferliespoalis, yn poepe fan poepebelizzing en yn wyldgroei fan wyldgroeipoalis mist dat.

Foar woeker- keazen de ynstjoerders ek wol bloedsûgers-, klau-yn-, plôk-, en rûpel-. Dy wurden binne aardich synonym mei woeker yn woekerpolis, want it giet hieltyd om it freegjen fan mear  jild as dat rjochtmjittich is. It ferskynsel woeker is al net posityf, en de neamde foarmen hawwe suver noch in ekstra ûngeunstige lading. By de synonimen bloedsûgerspoalis, klau-ynpoalis, plôkpoalis en rûpelpoalis wurdt it ferkearde fan woekerjen sa noch folle ferkearder!

By dy ynstjoerings siet in wjergader dy't de lading ek dekt: woekerpoalis. It is neat net slim dat it in streekrjochte oersetting fan it Nederlânske woekerpolis is. De wurden woeker, woekerje en poalis hawwe ommers al lang in plakje yn ús Fryske taalhûs krigen en dêrom kin woekerpoalis ek gewoan yn it Frysk bestean. Al is it fansels foar alle minsken dy't yndertiid sa'n ding ôfsletten hawwe wol te hoopjen dat  woekerpoalis sa gau as mooglik wer út de taal ferdwynt.