It is ôf, it Wurdboek fan de Fryske taal (WFT) is klear! Mei de publikaasje fan diel 25 op 11-11-11 is dit mânske projekt dan lang om let ôfsletten. Der is 73 jier oan it wurdboek wurke. By it begjin fan it wurk yn 1938(!) is alderearst begûn mei it sammeljen fan taalmateriaal. Dat materiaal bestiet út Fryske wurden en útdrukkings út boeken, taalenkêtes en út de sprektaal. En dan allinnich út it tiidrek 1800-1975. Dy wurden en útdrukkings binne op mei-inoar mear as 2,5 miljoen systeemkaartsjes notearre en al dy kaartsjes binne opslein yn 472 houten laadsjes. Set men dy kaartsjes efterinoar, dan is dat in rige fan hast 300 meter!
Op elk kaartsje stiet ien wurd mei in sin dêr't it yn brûkt wurdt. Twa miljoen kaartsjes betsjut net twa miljoen ferskillende wurden, fan de measte wurden binne mear as ien kaartsje. In faak brûkt wurd as hâlde hat wol 40 aparte betsjuttings en der binne ek gâns siswizen en sprekwurden mei hâlde. Dy steane elk apart op in kaartsje, dêrom binne der hûnderten kaartsjes mei it wurd hâlde.
Mei help fan al dy kaartsjes hawwe mei-inoar 20 redakteuren tusken 1960 en 2009 oan it wurdboek skreaun. Yn it jier 1981 hat bygelyks ien redakteur sa'n trije moanne tiid nedich hân om it artikel hân, mei alle dialektynformaasje, útspraakgegevens, betsjuttings, siswizen en oare útdrukkings te skriuwen. De siswize ‘it mei de hannen fertsjinje’ is hjir dan ek figuerlik fan tapassing. It úteinlike artikel hân stiet yn diel 8 fan it wurdboek en beslacht 15 bledsiden!
Net alle wurdboekartikels namen trije moanne tiid om te skriuwen. Koarte artikels as hânappel of helikopter sille grif binnen it kertier klear west hawwe om't se lang sa yngewikkeld net binne: se hawwe mar ien betsjutting en der besteane gjin sprekwurden of siswizen mei dy wurden. Se beslane ek mar twa of trije rigels yn it wurdboek.
Neist de 20 redakteuren hawwe troch de jierren gâns oaren (betelle krêften en frijwilligers) meiwurke oan it wurdboek. Hja hawwe de kaartebakken klearmakke foar gebrûk: wurden opsykje, op kaartsjes type, alfabetisearje. Hja hawwe ek de hânskreaune wurdboekteksten yn de kompjûter typt en alle wiidweidige korreksjewurk dien dat nedich wie om dy 25 dielen te publisearjen.
De wiidweidichheid, de frachten oan materiaal, de rykdom oan ynformaasje oer gebrûk, útspraak, bûgingsfoarmen, dialektfoarmen, siswizen en sprekwurden makket dit wurdboek unyk. It is ek bysûnder om't it in wittenskiplik wurdboek is. Dat hâldt yn dat alles wat beskreaun wurdt, ek te kontrolearjen is. It is troch de dokumintaasje allegear nei te gean hoe't de ynhâld fan it wurdboek ta stân kommen is.
No, mei de publikaasje fan diel 25, is dan dien wurk makke. Troch stoef troch te arbeidzjen is de ein besyld. En dat koe allinnich mar mei de wiisheid fan Waling Dykstra, dy't yn it Friesch Woordenboek út 1900 al sei: ‘Ta it bi-arbeidsjen fen in folslein wirdboek is in bulte kunde en geduld fenneden.’
It Wurdboek fan de Fryske taal is ek oer it ynternet te rieplachtsjen: www.fryskwurdboek.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten