De pink wurdt yn it Frysk ek wol lytse finger neamd, krekt as yn it Dútsk
(Kleiner Finger), Ingelsk (little finger) en it Sweeds (Lillfinger). Foar de
oare fingers besteane nammen as foarste finger foar wiisfinger, grutte finger
foar middelfinger en ringeling foar ringfinger. Yn it Hollânsk komt ringeling
foar yn it rymke ‘Naar bed, naar bed zei duimelot ...’ mei dêryn neist duimelot
en ringeling, ek de fingernammen likkepot, lange Jaap en kleine ding. De
njoggentjinde-ieuske Fryske skriuwer Joast Halbertsma notearret foar it Frysk
ek sa’n rychje: lytse pink, gouden ring, âldemoer, potslikker, luzeknipper.
Opfallend is dat beide talen foar de wiisfinger in namme hawwe dy't ferwiist
nei it mei de finger slinen út potten en pannen mei lekkers. Taal is sa moai,
men soe jin de fingers der by ôfslikje.
De ringfinger hjit sa om't de trouring om dy finger dien wurdt. Eartiids
waard dat dien omdat de minsken tochten dat der in streekrjochte bloedtafier
fan it hert nei de ringfinger rûn. It hert as teken fan leafde waard sa ferbûn
mei de trou dy't troch de ring symbolisearre waard en noch altyd wurdt. Yn oare
talen hjit de ringfinger ek wol ‘finger sûnder namme’ (bgl. it Sineesk en it
Sanskrit).
De oerlevere Aldfryske nammen (fan foar it jier 1500) foar de fingers binne
û.o. ‘thî grâta finger’ (de middelfinger), ‘thî litika finger’ of ‘sluter’
(lytse finger, pink). Foar tomme brûkten de âlde
Friezen neist ‘thuma’ ek it wurd ‘halder’ (Nijfrysk: hâlder). Dy
oantsjutting hat miskien wat te meitsjen mei it feit dat men de tomme brûkt om
wat mei beet te hâlden (te omsluten).
It wurd finger heart mei de nammen fan oare lichemsdielen by de âldste
grûnwurden fan ’e taal. Soksoarte wurden krije yn in taal al gau mear
betsjuttings, siswizen en fêste ferbiningen: immen op de fingers tikje; de
tomme derop hâlde, it yn ’e fingers hawwe; immen by de tomme heine; it is op 'e
fingers nei te tellen; immen in finger jaan, dy't dan de hiele hân nimt; as ik
har yn 'e fingers krij!
It lichem mei syn lidden hat de taal hiel wat mooglikheden en rykdom jûn.
Dat is op 'e fingerseinen wol nei to gean en dat haw ik jo yn dit stikje mei
tomme en finger oantsjut.
(Publisearre yn Friesch Dagblad 31-3-2012)